Alfa lipoik asit (ALA) insan hücrelerinde fizyolojik olarak bulunan organik bir bileşiktir. Mitokondriyal multienzim kompleksinin kofaktörü olarak işlev görür ve bu nedenle enerji metabolizmasında önemli bir rol oynar. Bazı gıdalarda da bulunmaktadır. Birçok antioksidan sadece su veya yağda çözünürken son yılların gözde antioksidanlarından biri olan ALA hem hidrofilik hem de lipofilik özellikte bir antioksidan olmasından dolayı tüm doku ve hücrelerde çalışabilir. Evrensel antioksidan olarak adlandırılmaktadır.

Lipoik asit hücre membranından geçtikten sonra dokuda indirgenerek dihidro lipoik aside (DHLA) döner. DHLA, lipoik asitten çok daha fazla antioksidan etki göstermektedir ancak stabil değildir. Deriye uygulandıktan sonra kısa bir süre sonra oksitlenir. Alfa lipoik asit ise daha stabildir, deriden hızla emilir ve hücrelere girer girmez dihidro lipoik aside dönüşür.

Alfa lipoik asidin metal iyonlarını şelatlama, serbest radikalleri uzaklaştırma, C ve E vitamini gibi antioksidanların etkinliğini arttırma ve oksidatif hasarı onarma gibi antioksidan etkileri vardır. Antienflamatuvar bir ajandır ve eksfoliant olarak etki eder. Özellikle antiaging etkili kozmetik ürünlerin formülasyonlarına sıklıkla eklenmektedir. Güçlü bir yaşlanma karşıtı ajandır. Derideki hücre metabolizmasını arttırır ve cilt yaşlanmasını önlerken yaşlı cildinde onarılmasına yardımcı olur. Fotoyaşlanmayı azaltır ve UV ile indüklenen oksidatif hasarı önlemektedir ayrıca tirozinazın aktivitesini inhibe ettiği de bilinmektedir.

Yaşlanmayla birlikte vücutta önemli bir koruyucu antioksidan olan glutatyonun seviyesi doğal olarak düşer buna bağlı olarak çevresel toksinlere ve oksidatif hasara daha açık hale gelinir. Alfa lipoik asit glutatyonun ve detoksifikasyon bileşiklerinin seviyesinin normale yakın hale geri döndürülmesini sağlar. 

Kaynaklar:

Lee, Weon Ju, ve diğerleri.  Anti-Inflammatory and Antioxidative Effects of Alpha Lipoic Acid on Cultured Human Sebocytes.  Annals of Dermatology 31.1, 2019, 84-87.

Martinez-Gutierrez, A., Asensio, J.A., Aran, B. Effect of the combination of different depigmenting agents in vitro. J Cosmet Sci, 2014, 65.6: 365-375.

Eken, A. Uzun Polat, M. Kozmesötik Nemlendiricilerin Yapısına Katılan Biyolojik Aktif Maddeler. Turkiye Klinikleri Journal of Cosmetology, 2002, 3.4: 200-205.

Karaca, E,G. Lipoik asit: Evrensel Antioksidan. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2008, 8.1: 231-245.

Matsugo, S., Bito, T., & Konishi, T. Photochemical stability of lipoic acid and its impact on skin ageing. Free radical research, 2011, 45.8: 918-924.

Şen, T. Deri Yaşlanması ve Antioksidanların Önemi. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 2016, 40.1: 36-53.